***က်န္းမာေရးႏွင့္အသက္ရွည္ေရး***

    က်န္းမာျခင္းဆိုတာ လူသားမ်ားအေနနဲ့ သုခသံုးပါးႏွင့္ျပည့္
စံုရမယ္ဆိုတာ သိဖို့လိုမွာပါ။ဒါေတြကေတာ့
၁။ ကာယသုခ၊
၂။စိတၱသုခ။
၃။လူမူေရးသုခဆိုတာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္
    သုခသံုးပါးအျပင္ ေရာဂါအႏ ၱရာယ္အေပါင္းကင္းစင္ျခင္းနဲ့
မသန္မစြမ္းျဖစ္ျခင္းကင္းစင္ဖို့ လိုပါတယ္။
    က်န္းမာျခင္းသည္ လူသားေတြရဲ့ရပိုင္ခြင့္ေတြပါ။ ဒါေႀကာင့္
"က်န္းမာသမူ။ ေန့စဥ္ျပဳ၊ လူသားတိုင္းရမည့္ဆု" (*Healthy
Living ; Eveeyone a Winner*)ဆိုတဲ့ေဆာင္ပုဒ္ကို၁၉၈၆
မွာသတ္မွတ္ေပးခဲ့တာပါ။ လူတိုင္းက်န္းမာေစဖို့သိသင့္တဲ့
က်န္းမာျခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုနားလည္ရန္လိုပါသည္။

 **က်န္းမာျခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး**
    က်န္းမာျခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးထဲမွာ "ကိုယ္က်န္းမာျခင္း"ကေတာ့
အေရးႀကီးဆံုးပါ။ ဘာေႀကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကိုယ္က်န္းမာမွစိတ္
က်န္းမာႏိုင္မွာပါ။ စိတ္က်န္းမာမွစိတ္ဓါတ္ႀက့ံခိုင္ေစရန္ေလ့က်င့္
ျခင္းျဖင့္ လိုရာဆႏၵျပည့္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ
ျဖစ္ပါသည္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ျပီးေအာင္ျမင္လာလွ်င္ ေပ်ာ္ရႊင္မည္
လူေနမူဘ၀အဆင္ေျပမည္။ လူ့ဘ၀ရဲ့ ခ်မ္းသာစည္းစိမ္မူ အရ
သာ ခံစားႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
   က်န္းမာမူဆိုသည္ထဲတြင္
၁။တကိုယ္ေရသန့္ရွင္းမူ
၂။ပတ္၀န္းက်င္သန့္ရွင္းမူ
၃။ကိုယ္လက္လူပ္ရွားမူ
၄။အဟာရပိုင္းဆိုင္ရာစားသံုးမူ
၅။ကိုယ္လက္စထေရာအဆီဓါတ္ေလ်ာ့ခ်မူ
၆။အႏ ၱရာယ္ရွိမည့္ေနထိုင္ျပဳမူ
၇။ေဆးပညာဆိုင္ရာတိုင္ပင္ဆည္းကပ္မူ   တု့ိသိနားလည္လွ်င္
အသက္ရွည္က်န္းမာျပီးေပ်ာ္ရႊင္ေသာဘ၀ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ကိုယ္က်န္းမာေရးျဖစ္သည့္ တကိုယ္ေရသန့္ရွင္းမူႏွင့္ျပည့္စံုရန္
လိုအပ္ေနသလို အိမ္တြင္းအိမ္ျပင္ ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္သန့္ရွင္းမူ
လမ္း၊ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ၊ ျမိဳ့နယ္အလိုက္သန့္ရွင္းဖို့လိုပါတယ္။
သန့္ရွင္းမွ ေလေကာင္းေလသန့္မ်ားရွဴႏိုင္မည္ျဖစ္ျပီး စိတ္ေရာ
ကိုယ္ပါ လန္းဆန္းေစႏိုင္ပါမည္။
 က်န္းမာေစရန္ ကိုယ္လက္လူပ္ရွားမူသည္လဲအဓိကက်သည့္
အပိုင္းျဖစ္ပါသည္။ ခႏၵာကိုယ္လူပ္ရွားမ ွႀကြက္သားမ်ားသန္မာ
မူ၊ ေန့စဥ္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္၊ ကယ္လိုရ ီမ်ားကို
လဲေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ျပီး အစားအေသာက္ႏွင့္ ခ်ိန္ဆ စားေသာက္ႏိုင္
မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ႀကြက္သားသန္မာမူအ
ပိုင္းကေတာ့၊ ေျခသလံုးႀကြက္သား သန္မာျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ဒီ
ေျခသလံုးက" လူရဲ့ဒုတိယႏွလံုး" ဆိုတာမမွားႏိုင္ပါဘူး၊ က်န္း
မာေရးပါရဂူမ်ားအတိအက်မိန့္ဆိုထားပါတယ္။
  အဟာရပိုင္းစားသံုးမူကအစာစားတိုင္း အဟာရ မျဖစ္ပါဘူး၊
အဟာရျပည့္၀တဲ့အစာ ေတြကို စားသံုးဖို့ လိုပါတယ္။  ဒါမွလဲ
သံုးစြဲလိုက္တဲ့ ကယ္လိုရီေတြကို အဟာရ ျပန္လည္ျဖည့္တင္း
ေပးႏိုင္ျပီး ၊ ခႏ ၱကိုယ္အားျပည့္မွ ေရာဂါကိုျပန္လည္ တြန္းလွန္
ႏိုင္ေစမည္ျဖစ္မည္။
  ကိုယ္လက္စေရာအဆီဓာတ္ကေတာ့ဒီေနာက္ပိုင္းမွာလူေတြ
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနားလည္ေနပါျပီ၊ အဆီပိတ္ေနျခင္းပဲျဖစ္ပါ
တယ္။အစားအေသာက္နဲ့ခႏ ၱကိုယ္ ၀ဖီးေအာင္မစားသင့္ပါဘူး
အႏ ၱရာယ္ေနာက္ဆက္တြဲေတြလိုုက္လာမွာပါ၊ ေသြးတိုး၊ဆီးခ်ိဳ
ယေန့အခ်ိန္မွာအမ်ားဆံုးျဖစ္လာျပီျဖစ္တဲ့ အဆီဓါတ္မ်ားျပီးႏွလံုး
ေသြးေႀကာက်ဥ္းေစတဲ့ေရာဂါ ရျပီး ႏွလံုးရုတ္တရက္ရပ္ေသႏိုင္
ႏိုင္တာပဲျဖစ္ပါသည္။ျမန္မာျပည္သူေတြေတာ့မေျပာတတ္ပါဘူး
အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကေတာ့အဲဒီ အဆီဓာတ္မ်ားတဲ့အစာေတြကို
ေရွာင္ရံုမကပါဘူး၊ ကိုယ္လက္စထေရာ(အဆီဓာတ္)က်ေစတဲ့
ေဆးေတြမွီ၀ဲေနပါတယ္ အရင္က အက္ထရိုမစ္-အက္စ္ ပဲသံုး
တာပါ ၊ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာပိုစြမ္းတဲ့ လိုဗာစတာတင္(lovastatin)
ဒီေနာက္ပိုင္းဒီထက္ အစြမ္းထက္တာေတြအမ်ားႀကီး ထုတ္လုပ္
ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။
   အႏ ၱရာယ္ရွိမဲ့ေနထိုင္ျပဳမူ ကိုအက်ဥ္းပဲေျပာမွာပါ။ ဒါကလူတိုင္း
သိေပမဲ့ေရွာင္ဖို့ ရပ္ဖို့ဆိုတာ ခက္ခဲေကာင္းခက္မဲ့သေဘာရွိပါတယ္
ႀကိဳက္္လို့ေျပာတာပါ။ အရက္၊ေဆးလိပ္၊မူးယစ္ေစမဲ့အရာမွန္သမွ်
နဲ့ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစမည့္ အိပ္ေရးပ်က္မူ၊ ဆင္ျခင္မူကင္း
စြာေပ်ာ္ပါးမူေတြပဲျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါေတြကေတာ့သူငယ္ခ်င္းတို့လဲအ
ရြယ္နဲ့လိုက္ဖက္မဲ့အသိတရားေတြရွိဖို့ပဲလိုတာပါ။ လိုတိုးပိုေလ်ာ့တဲ့
ခ်ိန္ဆျပီးလုပ္တာအေကာင္းဆံုးပဲလို့မွတ္ယူထားပါတယ္။
   သူငယ္ခ်င္းေတြလဲက်န္းမာေရးေတြကိုဂရုစိုက္ႏိုင္ႀကျပီး၊ က်န္းမာ
မွ စိတ္ရႊင္လန္းမယ္၊ အလုပ္လုပ္ႏိုင္မယ္၊ အသက္ရွည္မယ္၊ ဥစၥာ
စည္းစိမ္ေတြနဲ့ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာေနႏိုင္မယ္မဟုတ္ပါလား?
                                     ခင္မင္လ််က္ (jeffy)